تک فاز شدن هنگامی رخ می دهد که در یک موتور سه فاز یکی از فاز های موتور قطع شده باشد و موتور تنها با استفاده از دو فاز باقیمانده کار کند. تک فاز شدن زمانی رخ می دهد که یکی از خطوط متصل به موتور قادر به تامین ولتاژ مورد نیاز موتور نباشد. لازم به ذکر است که تک فاز شدن در واقع بدترین شرایطی است که در صورت ایجاد عدم توازن ولتاژ ممکن است در موتور رخ دهد.

تفاوتی که میان تک فاز شدن و عدم توازن ولتاژ وجود دارد، میزان صدمه ای است که به واسطه ی هر یک از آنها به موتور وارد می شود. آسیبی که به واسطه ی عدم توازن ولتاژ در موتور ایجاد می شود در مقایسه با صدمه ای که به دلیل تک فاز شدن به موتور وارد می شود، بسیار کمتر است. بدین ترتیب که در صورت ایجاد عدم توازن ولتاژ، امکان آن وجود دارد سیم پیچ موتور کمی سیاه شود ولی در صورت تک فاز شدن مدار، سیم پیچ موتور به شدت آسیب می بیند حتی امکان سوختن آن وجود دارد.

همچنین بخوانید که: پمپ کفکش و لجن کش چیست؟

سیاه شدن یکی از سیم پیچ های مثلثی یا دو سیم پیچ ستاره در سیم پیچ های سه فاز هنگامی رخ می هد که موتور به دلیل تک فاز شدن از کار افتاده باشد. در چنین شرایطی در آن دسته از سیم پیچ هایی که در معرض افت ولتاژ قرار گرفته اند صدمات قابل توجهی از جمله آسیب دیدگی عایق کاری یک تا دو سیم پیچ موتور قابل مشاهده است.

دلایل احتمالی تک فاز شدن مدارهای سه فاز را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:

1- سوختن فیوز

2- بروز مشکلات مکانیکی در تجهیزات سوئیچینگ

3- سوختن یکی از خط ها به دلیل رعد و برق

در بسیاری از موارد، تک فاز شدن مدار، تا هنگام سوختن موتور مخفی باقی می ماند. چرا که در صورت تک فاز شدن مدار، موتور با استفاده از دو فاز باقیمانده تا زمانی که به طور کامل بسوزد به کار خود ادامه می دهد.

در بسیاری از موارد، با اندازه گیری ولتاژ موتور نمی توان تک فاز شدن مدار را تشخیص داد، چرا که سیم پیچ باز موجود در الکتروموتور اغلب اوقات ولتاژی را ایجاد می کند که مقدار آن با ولتاژ خطی که از مدار خارج شده برابر است. بدین ترتیب سیم پیچ باز الکتروموتور در نقش سیم پیچ ثانویه و دو سیم پیچ دیگر الکتروموتور در نقش سیم پیچ اولیه یک ترانسفورماتور عمل می کنند. احتمال تک فاز شدن مدار را می توان با استفاده از گرمکن ها و فیوز هایی با المنت دوگانه در اندازه مناسب به میزان قابل توجهی کاهش داد.