الکتروموتورهای تک فاز، نوعی از الکتروموتورها هستند که برای عملکردشان نیاز به یک منبع تک فازه از برق دارند. این الکتروموتورها از دو قطب به صورت دائمی یا تغییرپذیر برای تولید گشتاور و حرکت استفاده میکنند. عمدتاً این الکتروموتورها برای استفاده در مکانها یا نیازهایی که فقط یک فاز از برق در دسترس است، مناسب هستند. زیرا توان الکتروموتورهای تک فاز، محدودتر از الکتروموتورهای سه فازه است و به طور معمول در کاربردهای خانگی یا محیطهای کوچک صنعتی استفاده میشوند.
الکتروموتورهای تک فاز معمولاً دارای یک محرک اولیه هستند که برای شروع حرکت استفاده میشود، و بعد از آن به یک نوع سیستم تواندهی تبدیل میشوند که حرکت را ایجاد میکند. استفاده از این الکتروموتورها در مقایسه با الکتروموتورهای سه فازه معمولاً محدودتر است، اما در شرایطی که فقط برق تک فاز در دسترس است، یا در کاربردهایی که نیاز به توان کمتری دارند، استفاده از آنها میتواند مناسب باشد.
طیف وسیعی از الکتروموتورهای تک فاز در بازار موجود بوده که باتوجه به نوع کاربری خریداری می شود. مشخصات فنی هر یک از الکتروموتور های تک فاز متغییر بوده و با توجه به شرکت تولید کننده، از یک نوع پوسته و سیم پیچی تشکیل خواهد شد. ولتاژ، فرکانس جریان، فاز، نوع الکتروموتور، ضریب قدرت، توان مصرفی، سرعت موتور، راندمان، عملکرد، کلاس عایقی، حداکثر دمای محیط و ارتفاع از جمله مشخصات فنی الکتروموتورهای تک فاز بوده که با توجه به مدل آن در شناسنامه فنی موتور حک شده است.
یکی از موارد مهم و پرکاربرد الکتروموتور تک فاز، بالابر مغازه است. بیشتر فروشگاه ها یا مغازه های کوچک دارای زیر زمین بوده که برای راحتی در حمل و نقل مصالح و مواد از یک بالابر استفاده می شود. در ساختار این بالابر از یک موتور الکتریکی تک فاز استفاده شده که به راحتی انرژی الکتریسیته به انرژی مکانیکی تبدیل شده و بالابر راه اندازی خواهد شد. از دیگر کاربری های مهم این موتور الکتریکی می توان به بالابرهای ساختمانی، انواع دمنده، الکتروموتورهای باز کننده درب پارکینگ، کمپرسورها، کولرهای آبی، یخچال های خانگی، پمپ های آب، اتوماسیون های صنعتی، تجهیزات اداری همانند پرینترها، ماشین لباسشوئی و هزاران کاربرد دیگر صنعتی و خانگی اشاره کرد.
هر یک از موتورهای الکتریکی تک فاز با توجه به نوع دسته بندی از اجزای مختلفی تشکیل می شوند. در حالت کلی موتور الکتریکی از 6 بخش ساخته شده است. منبع تغذیه، آهنربا، سوئیچ برق، زغال هدایت کننده و آرمیچر از بخش های اصلی و پایه موتور الکتریکی نتک فاز است.
روتور
قسمت متحرک موتورهای تک فاز، روتور نامیده می شود. این قسمت در واقع، مسئول تبدیل انرژی الکتریسته به انرژی جنبشی خواهد بود. به طور معمول یک رسانا در درون روتور قرار داشته که جریان را از میدان مغناطیسی جذب کرده و با کمک شفت به حرکت در می آورد.
بلبرینگ
وظیفه اصلی این قطعه در ساختار موتور الکتریکی تک فاز، پشتیبانی روتور است. بلبرینگ باعث چرخش صحیح روتور در محور خود شده و فشار یا بار اضافی به واسطه بلبرینگ ها به حالت معلق در موتور تبدیل خواهند شد.
استاتور
قسمت ثابت موتور الکتریکی تک فاز، استاتور نام دارد. این قسمت معمولا از سیم پیچ های مسی تشکیل شده و از یک هسته اصلی به نام لمینت ساخته شده است. لمینت در واقع، تعداد زیادی ورق فلزی نازک بوده که بر روی هم قرار گرفته و برای کاهش انرژی استفاده می شود.
شکاف هوا
فاصله ما بین استاتور و روتور، شکاف هوا نامیده می شود. از دید بسیاری از کاربران صنعتی شکاف هوا تاثیری بر روی عملکرد اصلی موتور نداشته در عین حال شکاف هوا را می توان عامل مهمی در توان بالا و کارکرد کم موتور در نظر گرفت. شکاف هوا بایستی اندازه متعادل داشته باشد و در صورتی که اندازه آن بسیار کوچک باشد، صدای موتور و مشکلات مکانیکی آن را به دنبال خواهد داشت.
سیم پیچ
در موتورهای الکتریکی تک فاز، سیم پیچ ها معمولا به دور یک هسته جامد یا همان لمینت پیچیده می شود. این سیم های برای انتقال جریان مغناطیسی از هسته اصلی به شفت مورد استفاده قرار گرفته و بایستی از نوع رسانا باشند. موتور الکتریکی تک فاز معمولا با سیم پیچ های مسی همراه با درجه خلوص بالا مجهز شده و توان و قدرت بالائی در مقایسه با قیمت خود دارند.
سوئیچ برق
این قطعه در واقع تغییر دهنده جهت برق در موتور الکتریکی بوده که برای جا به جایی ورودی اکثر کاربری ها مورد استفاده قرار خواهد گرفت. در واقع برای حرکت صحیح الکتروموتور باید جریان آرمیچر از طریق برس تامین شده و با برگشت جریان سبب چرخش روتر و ایجاد جریان مکانیکی شود.
برای راهاندازی الکتروموتور تک فاز، مراحل زیر را میتوانید دنبال کنید:
1. بررسی و اطمینان از توان و نوع برق مورد نیاز: اطمینان حاصل کنید که الکتروموتور تک فاز شما با توان و نوع برق موجود سازگار است.
2.اتصالات الکتریکی: الکتروموتورهای تک فاز دارای دو سر کابل هستند. یکی برای فاز و دیگری برای نقطه (کره) است. اتصالات را بررسی کرده و به منبع برق متصل کنید.
3. کنترل پایداری و حفاظت: پیش از راهاندازی، از وجود پایههای استوار برای الکتروموتور اطمینان حاصل کنید تا جلوگیری از لرزشهای غیرمطلوب و حفظ استحکام سیستم. همچنین، اطمینان حاصل کنید که دستگاههای مربوط به حفاظت الکتروموتوری مانند فیوزها و محافظها درست نصب شدهاند.
4. آزمایش روشنایی الکتروموتور: پیش از اجرای الکتروموتور، با استفاده از یک سوئیچ یا دستگاه کنترلی، روشنایی الکتروموتور را آزمایش کنید تا مطمئن شوید که سیمکشی و اتصالات درست انجام شدهاند و مشکلی وجود ندارد.
5. راهاندازی و کنترل سرعت: با استفاده از دستگاه کنترلی یا سوئیچ مربوطه، الکتروموتور را راهاندازی کرده و سرعت و عملکرد آن را بررسی کنید.
6. تست عملکردی: پس از راهاندازی اولیه، میتوانید با استفاده از بارهای تستی ساده، مانند یک بار خالی یا بار سبک، عملکرد و کارایی الکتروموتور را تست کنید.
در هر صورت، توصیه میشود که برای راهاندازی اولیه الکتروموتور یک فرد متخصص و تجربهدیده را در صورت امکان در اختیار داشته باشید تا از راهاندازی صحیح و ایمن الکتروموتور اطمینان حاصل کنید.
برندهای ایرانی موتوژن و الکتروژن با تنوع و بازههای مناسب قیمتی، گزینههایی عالی برای مشتریان با توان اقتصادی متفاوت هستند. این دو برند ایرانی توانستهاند محصولات تک فاز خود را با کیفیت مناسب و همچنین قیمتهای انعطافپذیر و قابل تنظیم عرضه کنند.
با این حال، در میان برندهای خارجی حاضر در بازار ایران، دو نام برجستهی استریم و کایجیلی بسیار شناخته شدهاند.
برند بزرگ و معتبر استریم، تولید کنندهای چینی است که محصولات تک فاز خود را با ظرفیتهای متنوع از کوچکترین توان تا حدود 3 اسب بخار تولید میکند. این برند تنوع گستردهای دارد و اکنون محصولاتش از طریق نمایندگی رسمی در ایران با قیمت مناسب و بدون واسطه قابل خرید میباشد.
برند دیگر معروف، کایجیلی، یک تولید کننده مشهور چینی است که در بازار ایران مخاطبان زیادی دارد. این شرکت محبوب، الکتروموتورهای تک فاز خود را بر اساس توان خروجی مختلف به بازار ایران عرضه میکند.
این شرکت نمایندگی رسمی در ایران دارد و بهترین قیمت الکتروموتورهای تک فاز خارجی را ارائه میدهد. بیشتر الکتروموتورهای کایجیلی از جنس بدنه آلومینیومی ساخته شده و در حجمهای استاندارد موجود هستند. همچنین، این برند برخی مدلهای سفارشی الکتروموتورهای تک فاز را نیز تولید میکند.
این برندهای معتبر خارجی، با تنوع محصولات و توانایی تولید مدلهای ویژه، به مشتریان ایرانی گزینههایی گسترده و با کیفیت ارائه میدهند.
پیش از خرید الکتروموتور تک فاز فاکتورهای زیر را بررسی کنید:
فرکانس جریان در ایران 50 هرتز بوده که بایستی هنگام انتخاب و خرید الکتروموتور به آن دقت شود.
همان طور که گفته شد؛ میزان توان مصرفی بایستی با توجه به نوع کاربری انتخاب شود. هر چه میزان کاربری بزرگ تر باشد؛ موتور الکتریکی تک فاز قوی تر نیاز است.
برخی از کاربری ها ابعاد مشخصی از موتور را جای گذاری کرده و حتی انتخاب نوع فریم یا پوسته موتور الکتریکی را با توجه به محیط مورد نظر انتخاب می کنند.
اگر قصد خرید موتور الکتریکی تکفاز را دارید و نیاز به مشاوره دارید با کارشناسان یکتاصنعت تماس بگیرید که شما را به طور کامل راهنمایی کنند و خرید مطمئن و امن داشته باشید.
اگر سری به لیست های جست و جو مرورگرها بزنید؛ موتورهای الکتریکی را جزء پرکاربردترین تجهیزات صنعتی می یابید. اگر چه این موتورها ظاهر ساده ای داشته اما ساختار و کاربرد پیچیده ای دارند. تبدیل جریان مغناطیسی به مکانیکی، عاملی برای کاهش هدر رفت انرژی های خالص بوده که بسیاری از صنایع را از خطر سقوط نجات داده است. در این میان، الکتروموتور تک فاز نقش به سزای در عرصه صنایع خرد داشته و با رفع بخش مهمی از نیازهای کاربران، از مهم ترین تجهیزات صنعتی شناخته خواهد شد.